અનુક્રમણિકા

 (૧)

 

ૐ શ્રી સદ્ગુરવે નમઃ

 

સંત શ્રી કબીરજીનાં

 

બોધ વચનો

 

ભજનો

 

અને

 

શ્રી ધર્મદાસને

 

આપેલો ઉપદેશ

 

અનુવાદ કરનાર

 

રમણલાલ કેવળજી ચૌહાણ

 

ૐ શ્રી સદ્ગુરવે નમઃ

 

અનુક્રમણિકા – કબીર વાણી

 

મંગલાચરણ

 

                   (૧-૬૬)……………. પરમાત્મા

                     (૬૭-૧૦૩)………… જીવ

                     (૧૦૪-૧૪૮)………. માયા

                     (૧૪૯-૧૮૨)……….. સમય

                     (૧૮૩-૨૦૪)……….. જીવન મુક્ત

                     (૨૦૫-૨૧૫)………. સંસાર

                     (૨૧૬-૨૨૪)……….. સુખ

                     (૨૨૫-૨૮૦)………. સ્મરણ

                     (૨૮૧-૩૨૬)……….. સદ્ગુરુ

                     (૩૨૭-૩૬૩)……….. સત્સંગ

                     (૩૬૪-૩૮૬)……….. સંતના લક્ષણ

                     (૩૮૭-૪૦૪)……… સંન્યાસી

                     (૪૦૫-૪૫૫)…….. મન

                     (૪૫૬-૪૭૮)……… વાણી

                     (૪૭૯-૫૦૬)……… કર્મફળ

                     (૫૦૭-૫૪૨)……… સદવર્તન, પંડિતાઈ

                     (૫૪૩-૫૭૬)……… જ્ઞાની, અજ્ઞાની

                     (૫૭૭-૫૯૧)……… સ્વભાવ

                     (૫૯૨-૫૯૮)……… લાયકાત

                     (૫૯૯-૬૧૨)………. દાની

                     (૬૧૩-૬૨૩)……….. માણસાઈ

                     (૬૨૪-૬૩૧)……….. ફકીરી

                     (૬૩૨-૬૩૬)……….. ધીરજ

                     (૬૩૭-૬૫૯)………. ચિંતા

                     (૬૬૦-૬૮૦)………. ભાગ્ય

                     (૬૮૧-૬૮૪)………. શ્રમ

                     (૬૮૫-૬૯૮)………. હિસા

                     (૬૯૯-૭૦૪)……… સ્વાદ

                     (૭૦૫-૭૦૭)…….. દયા

                     (૭૦૮-૭૧૮)……… અહંકાર

                     (૭૧૯-૭૨૫)……… સંતજ્ઞાની

                     (૭૨૬-૭૩૯)………. વાદ વિવાદ

                     (૭૪૦-૭૫૨)……… કપટી

                     (૭૫૩-૭૮૦)……… નારી

                     (૭૮૧-૮૧૧)……….. સંતની પ્રીત

                     (૮૧૨-૮૩૭)……….. સંત શુરવિર

                     (૮૩૮-૮૫૭)………. પરમાત્મા માટે વિરહ

                     (૮૫૮-૯૦૬)……… જ્ઞાન થયા પછીની હાલત

                     (૯૦૭-૯૧૨)………. બ્રાહ્મણ મુસ્લિમ

                     (૧૩-૯૪૩)…………. છેલ્લા વચનો

 

ભજનો

 

(૧)………. અવધુ ભજન ભેદ હૈ ન્યારા.

(૨)………. અબ તું ગાફેલ મત રહેના બે.

                     (૩)………. અબ નર ચેતો દેહિયાં બુઢાની.

                     (૪)………. અમરપુર લે ચલો હો સજના.

                     (૫)………. અરે કોઈ સફા ન દેખા દિલકા.

                     (૬)………. અરે દિલ ગાફિલ ગફલત મત કર.

                     (૭)………. અસ લોગનકો બહિ જાને દો.

                     (૮)………. અવધૂ અંધ કૂપ અંધિયારા.

                     (૯)………. અવધૂ ભજન ભેદ હૈ ન્યારા.

                     (૧૦)…….. અવધૂ મેરા મન મતિવારા.

                     (૧૧)……… અવસર બાર-બાર નહિં આવૈ.

                     (૧૨)……… આન પડા ચોરનકે નગર.

                     (૧૩)……… આપન કર્મ ન મેટો જાઈ.

                     (૧૪)…….. આપન કાહે ન સંવારે કાજા.

                     (૧૫)…….. આપન પૌ આપુહિ બિસરાયો.

                     (૧૬)……… આવે ના જાવે મરે નહિં જન્મે.

                     (૧૭)…….. ઐસનિ દેહ નિરાલપ બૌરે.

                     (૧૮)……… ઐસી હૈ દિવાની દુનિયા.

                     (૧૯)…….. ઈસ તન ધનકી કોન બરાઈ.

                     (૨૦)…….. કબ સુમરોગે રામ, અબ તુમ-

                     (૨૧)……… કબીરા સોયા ક્યા કરે.

                     (૨૨)……… ક્યા દેખા મન ભયા દિવાના

                     (૨૩)……… ક્યા દેખી દિવાના હુઆરે

                     (૨૪)…….. ક્યા માંગું મેરે રામ, થોડે જીવનમેં-

                     (૨૫)…….. ક્યા સોવે ગફલતકે માતે.

                     (૨૬)……… કરમનકી ગત ન્યારી, ઉધો-

                     (૨૭)…….. કરો યતન સખી સાંઈ મિલનકી.

                     (૨૮)……… કરોરે મનવા દિનકી તદબીર.

                     (૨૯)…….. કા નર સોવત મોહ નિશામેં.  

                     (૩૦)…….. કા મંગું કુછ થિર ન રહાઈ.

                     (૩૧)……… કાયા બૌરી ચલત પ્રાણ કાહે રોઈ.

                     (૩૨)……… કાયા નહિં તેરી નહિં તેરી.

                     (૩૩)……… કાલકા અજબ તડાકા બે.

                     (૩૪)…….. કા સોવો સુમિરનકી બેરિયા.

                     (૩૫)…….. કુમતિયા દારૂંણ નિતહિં લરૈ.

                     (૩૬)……… કેતે દિનકો ઉઠાયે ઠાટ.

                     (૩૭)…….. કોઈ પિયત રામ રસ પ્યાલા.

                     (૩૮)……… કોઈ હરિજન મિટાવૈ હમારી ખટકા.

                     (૩૯)…….. કો જાનૈ બાત પરાયે મનકી-

                     (૪૦)………. કો શિખવૈ અધ મનકો જ્ઞાના.

                     (૪૧)…….. કૌનો ઠગવા નગરિયા લૂટલ હો.

                     (૪૨)…….. ખલક સબ રૈનકા સપના.

                     (૪૩)…….. ખસમ બિનુ તેલીકો બૈલ ભયો.

                     (૪૪)…….. ખબરિ નહિં યા જગમેં પલકી.

                     (૪૫)…….. ખેલ સબ પૈસેકા, સબ કુછ બાતાં-

                     (૪૬)…….. ગુરૂ ગોવિંદ દોઉં ખડે, કાહકે લાગું પાય.

                     (૪૭)…….. ગુરૂને પઢાયા ચેલા નિયામત લાના.

                     (૪૮)…….. ગુરૂ બિન કૌન બતાવૈ બાટ.

                     (૪૯)…….. ગુરૂ મોહિં દિન્હીં અજબ જડી.

                     (૫૦)…….. ગુરૂસે કર મેલ ગંવારા, કા સોચત-

                     (૫૧)…….. ગુરૂસે લગન કઠિન હૈ ભાઈ.

                     (૫૨)………. ઘુંઘટકા પટ ખોલરે, તોકો પિવ મિલેંગે.

                     (૫૩)…….. ઘુંઘટકે પટ ખોલ સખીરી,

                     (૫૪)…….. ચદરિયાં ઝીની રે ઝીની,

                     (૫૫)……. ચલના હૈ દૂર મુસાફિર, કાહે સોવેરે.

                     (૫૬)…….. ચલી હૈ કુલ બોરની ગંગા નહાય.

                     (૫૭)……. ચાદર હો ગી બહુત પુરાની.

                     (૫૮)…….. ચુનરી કાહે ન રંગાયે ગોરી પાંચ રંગમાં.

                     (૫૯)…….. જગત કુલ રૈનકા સપના.

                     (૬૦)…….. જગતમેં ખબર નહિં પલકી.

                     (૬૧)……… જનમ તેરા બાતોંહી બીત ગયો.

                     (૬૨)……… જનમ ધરિ જો ન કિયા સતસંગ.

                     (૬૩)……… જનમ સબ ધોખેમેં ખોય દિયા.

                     (૬૪)…….. જહાં દેખે સો દુઃખીયા બાબા.

                     (૬૫)…….. જાકો રાખે સાંઈયાં, માર શકે ન કોઈ.

                     (૬૬)…….. જાગુ જાગુ જંજાલી જિયરા.

                     (૬૭)…….. જાગો જાગો હો નનદિયા.

                     (૬૮)…….. જા ઘર કથા નહિં ગુરૂ કિર્તન.

                     (૬૯)…….. જા દિન મન પક્ષી ઉડ જૈહેં.

                     (૭૦)…….. જાનત કૌન પરાયે મનકી.

                     (૭૧)…….. જારૌં મૈં યા ગકી ચતુરાઈ.

                     (૭૨)…….. જિન સદગુરૂ પહિચાના નહિં.

                     (૭૩)…….. જિયરા જાહુગે હમ જાની.

                     (૭૪)…….. જિનકે મનમેં શ્રીરામ બસે.   

                     (૭૫)……. જોગિયા ખેલો બચાયકે, નારી નયન-

                     (૭૬)…….. ઝીની ઝીની બિની ચદરિયા.

                     (૭૭)……. ઠઠરી છાંડિ ચલે બનજારા.

                     (૭૮)…….. ઠગની ક્યા નૈના ચમકાવૈ.

                     (૭૯)…….. ડગમગ છાંડિ દે મન બૌરા.

                     (૮૦)…….. ડર લાગૈ ઓર હાંસી આવૈ.

                     (૮૧)……… તજ દિયે પ્રાણરે કાયા કૈસે રોઈ.

                     (૮૨)……… તુમ દેખો લોગો ભૂલ ભૂલૈયાકા તમાશા.

                     (૮૩)……… તું તો રામ સુમિર જગ લડને દે.

                     (૮૪)…….. તેરે ઘટમેં સરજનહાર, તું ખોજ મન-

                     (૮૫)…….. તેરી ગઠરીમેં લાગે ચોર,

                     (૮૬)…….. તોર મન ચાહે નજર મોસે જોડ લે.

                     (૮૭)…….. દર્શન દેના પ્રાણ પિયારે.

                     (૮૮)…….. દશહું દ્વાર નરક ભરિ બૂડે.

                     (૮૯)…….. દિન નીકે બીતે જાતે હય.

                     (૯૦)…….. દિન રાત મુસાફિર જાત ચલા.

                     (૯૧)…….. દિવાને મન કોન હૈ તેરા સાથી.

                     (૯૨)…….. દિવાને મન ભજન બિના દુઃખ પૈહો.

                     (૯૩)…….. દુનિયા અજબ દિવાની, મોરી કહી-

                     (૯૪)…….. દુનિયા દિવાની કે હમ દિવાના.

                     (૯૫)…….. દુનિયા મતલબકે ગરજી, અબ મોહિ-

                     (૯૬)…….. દુલહિન કાહે ન અંગિયા ધુલાઈ.

                   (૯૭)…….. ધોબિયા જલ બિચ મરત પિયાસા.

                   (૯૮)…….. ધોબિયા બનકા ભયા ન ઘરકા.

                   (૯૯)…….. ન કછુ ન કછુ રામ બિનારે.

                     (૧૦૦)…… નગુની કાયા તેરા ક્યા ગુન ગાવું.

                     (૧૦૧)……. નરકો નહિં પરતીત હમારી.

                     (૧૦૨)……. નર જન્મ પાય કાહ કિન્હારે.

                     (૧૦૩)……. નર તુંમ નાહક ધૂમ મચાયે.

                     (૧૦૪)…… નર તુમ ઝૂઠે જનમ ગંવાયા.

                     (૧૦૫)…… નર તૈં ક્યા પુરાણ પઢિ કીન્હા.

                     (૧૦૬)…… નામ જપન ક્યું છોડ દિયા.

                     (૧૦૭)…… ના મૈં ધર્મી નાહિ અધર્મી.

                     (૧૦૮)…… નામ હરિકા જપ લે બન્દે.

                     (૧૦૯)…… નિંદસે અબ જાગ બન્દે.  

                     (૧૧૦)……. નિર્ધનકે ધન રામ હમારે.

                     (૧૧૧)……. પડે અવિદ્યામેં સોને વાલોં.

                     (૧૧૨)……. પંડિત એક અચરજ બડ હોઈ.

                     (૧૧૩)……. પંડિત કાહે બકરિયા મારી.

                     (૧૧૪)……. પંડિત બુઝ પિયો તુમ પાની.

                     (૧૧૫)……. પંડિત વાદ વદે સો જુઠા.

                     (૧૧૬)……. પરમ પ્રભુ અપનેહી ઉર પાયો.

                     (૧૧૭)……. પાની બિચ બતાસા સંતો, તનકા યહી-

                     (૧૧૮)……. પાનીમેં મિન પિયાસી, મોહિ સુન સુન-

                     (૧૧૯)……. પીલે પ્યાલા હો મતવાલા.

                     (૧૨૦)……. ફિરહુ કા ફૂલે ફૂલે ફૂલે.

                     (૧૨૧)……. બન્દે કરિલે આપ નિબેરા.

                     (૧૨૨)……. બન્દે જાગો અબ ભોર ભઈ.

                     (૧૨૩)……. બલમ સંગ સોઈ ગઈ દોઉ જની.

                     (૧૨૪)……. બને જો કુછ ધરમ કરલે.

                     (૧૨૫)……. બાબા હમકા ખેલૈદા નૈહરવા દિન-

                     (૧૨૬)……. બીતી બહુત રહિ થોડીસી.

                     (૧૨૭)……. બિન જાગે ન પઈહૌ સજન સખિયા.

                     (૧૨૮)……. બિના રે ખેવૈયા નૈયા કૈસે લાગે પાર હો.

                     (૧૨૯)……. બિન સતગુરૂ નર ફિરત ભુલાના.

                     (૧૩૦)……. બિના સતસંગ કુમતિ ન છૂટી.

                     (૧૩૧)……. બીષયોંસે મનકો તૃપ્ત કરના નહિં અચ્છા.

                     (૧૩૨) …… બીત ગયે દિન ભજન બિનારે.

 

                     (૧૩૩) …… ભજન કબ કરીહૌ જનમ સિરાન.

                     (૧૩૪) ….. ભજન કર જગમેં જીવન સાર.

                     (૧૩૫)……. ભજન કર બીતી જાત ધરી.

                     (૧૩૬)……. ભજન બિન જીવન પશૂ સમાન.

                     (૧૩૭)……. ભજન બિન બાવરે તુંને હિરા જનમ-

                     (૧૩૮)……. ભજન બિના બાવરે તુંને હિરા-

                     (૧૩૯)……. ભજુ મન જીવન નામ સબેરા.

                     (૧૪૦)…… ભજુ મન રામ ઉમર રહિ થોડી.

                        (૧૪૧)……. ભભરમમેં ભૂલ રહા સંસાર.

                     (૧૪૨)……. ભંવરવાકે તોરે સંઘવા જાઈ.

                     (૧૪૩)……. ભાગ જાગે સંત પાહુન આવૈ.

                     (૧૪૪)…… ભાઈરે દુઈ જગદીશ કહાં તે આયા.

                     (૧૪૫)…… ભૂલા લોગ કહૈ ઘર મેરા.

                     (૧૪૬)…… મત કર મોહ તું, હરિ ભજનકો માનરે.

                     (૧૪૭)…… મત બાંધો ગઠરિયા અપયશકૈ.

                     (૧૪૮)…… મનકી ખોજ કરો મેરે ભાઈ.

                     (૧૪૯)…… મન તુમ ભજન કરો જગ આઈકૈ.

                     (૧૫૦)…… મન તોહે કિસ વિધ સમઝાઉં.

                     (૧૫૧)……. મન ના રંગાયે જોગી કપડા રંગાયે.

                (૧૫૨)……. મન ફૂલા ફૂલા ફિરે જગતમેં કૈસા નાતારે.

                     (૧૫૩)……. મનરે તૂં નેકી કરલે, દો દિનકે મહેમાન.

                     (૧૫૪)…… મન મૌલા જાને ગુજર ગયે ગુજરાન.

                     (૧૫૫)…… મન લાગો મેરો યાર ફકીરીમેં.

                     (૧૫૬)…… માનત નહિં મન મોરા સાધો.

                     (૧૫૭)…… માલ જિન્હોંને જમા કિયા,

                     (૧૫૮)…… મિથ્યા માયા જાલ જગત મન,

                     (૧૫૯)…… મિલના હોય તો મિલ જુલ લીજૈ.

                     (૧૬૦)…… મુખડા ક્યા દેખે દરપનમેં.

                     (૧૬૧)……. મુખડા ક્યા દેખે દરપનમેં, તેરે-

                     (૧૬૨)……. મુનિયા પિંજડે વાલીના, તેરા સદગુરૂ-

                     (૧૬૩)……. મેરા તેરા મનુવા કૈસે એક હોઈરે.

                     (૧૬૪)…… મેરો સૈંયા નિકર ગયો મૈં ન લરી.

                     (૧૬૫)…… મેરી સુરત સુહાગન જાગરે.

                     (૧૬૬)……. મેરી સુરત સુહાગન જાગરે.

                     (૧૬૭)…… મૈં કેહિ સમઝાવૌ યા જગ અંધા.

                (૧૬૮)……. મોકો કહાં ઢૂંડેરે બંદે, મૈં તો તેરે પાસમેં.

                     (૧૬૯)……. મોલના સુત કિતેબકી બાતેં.

                     (૧૭૦)…… મોરી ચુનરીમેં પરિ ગયો દાગ પિયા.

                     (૧૭૧)……. મોરે લગી ગૌ બાણ સુરંગી હો.

                     (૧૭૨)……. યે તનુ મુંડના બે મુંડના.

                     (૧૭૩)……. રામ નામકી લૂંટ હૈ, લૂંટ શકે તો લૂંટ.

                     (૧૭૪)…… રામ નામ તું ભજલે પ્યારે.

                     (૧૭૫)…… રામ ભજા સો જીતા જગમેં.

                     (૧૭૬)…… રામ ભજનકુ દિયા કમળમુખ.

                     (૧૭૭)…… રામ રહિમા એક હૈ રે, કાહે કરો લડાઈ.

                     (૧૭૮)…… વૃક્ષનકી મતિ લેરે મના.

                     (૧૭૯)…… વા દિનકી કછુ સુધિ કર મનમાં.

                     (૧૮૦)…… વાલ્મિકી તુલસીસે કહ ગયે,

                     (૧૮૧)……. વિદેશી સુધિ કરૂ અપનો દેશ.

                     (૧૮૨)……. વિવેકી સંત બસૈ જેહિ દેશ.

                     (૧૮૩)……. સકલ તજિ રામ સુમર મેરે ભાઈ.

                     (૧૮૪)…… સતનામકા સુમિરન કરલે, કલ જાને-

                     (૧૮૫)…… સદગુરૂ શરણ જાયકે, તામસ ત્યાગિયે.

                     (૧૮૬)……. સદગુરૂ ચારોં વરણ વિચારી.

                     (૧૮૭)…… સપન કરિ જાન્યો યહ જિંદગાની.

                     (૧૮૮)……. સબ દિન હોત ન એક સમાના.

                     (૧૮૯)……. સબ પૈસેકા ભાઈ, અપના સાથી નહિં-

                     (૧૯૦)…… સબ પૈસેકા ભાઈ, દિલકા સાથી નહિં.

                     (૧૯૧)……. સમજ ભજ મન ખોજ દિવાને.

                     (૧૯૨)……. સમુઝ દેખ મન મીત પિયરવા.

                     (૧૯૩)……. સમુઝ મન કોઈ નહિં અપના.

                     (૧૯૪)…… સંગત સંતનકી કરલે.

                     (૧૯૫)…… સંગત સંતનકી કરલે, જનમકા સાર્તક-

                     (૧૯૬)……. સંતો કોઈ જન શબ્દ વિચારા.

                     (૧૯૭)…… સંતો જગકો કો સમઝાવૈ.

                     (૧૯૮)……. સંતો ઘરમેં ઝગરા ભારી.

                     (૧૯૯)…… સંતો દેખત જગ બૌરાના.

                     (૨૦૦)…… સંતો સદગુરૂ અલખ લખાયા

                     (૨૦૧)……. સંતો બોલે તે જગ મારે.

                     (૨૦૨)……. સંતો ભક્તિ સતોગુરૂ આની.

                     (૨૦૩)……. સંતો ભાઈ આઈ જ્ઞાનકી આંધી.

                     (૨૦૪)…… સંતો રાહ દુનો હમ દિઠા.

                     (૨૦૫)…… સંતનકે સંગ લાગરે, તેરી અચ્છી બનેગી.

                     (૨૦૬)…… સંતન જાતિ ન પુછો નિર્ગુનિયા.

                     (૨૦૭)…… સાધુકા હોના મુશ્કિલ હૈ.

                     (૨૦૮)…… સાધો જીવતહી કરૂ આશા.

                     (૨૦૯)…… સારી પહિર મૈલી કર ડારી, દામનકી-

                     (૨૧૦)……. સાહબ તેરા ભેદ ન જાને કોઈ

                     (૨૧૧)……. સાંઈકી નગરિયા જાના હૈરે બન્દે.

                     (૨૧૨)……. સાંઈ મિલના નહિં આસાનકા.

                     (૨૧૩)……. સુગના બોલ તું નિજ નામ.

                     (૨૧૪)……. સુનો સુનો સાધોજી, રાજા રામ કહોજી.

                     (૨૧૫)……. સુગવા પિંજરવા છોડી ભાગા.

                     (૨૧૬)……. સુમિરન કરીલે મેરે મના.

                     (૨૧૭)……. સુમિરન બિનુ ગોતા ખાવોગે.

                     (૨૧૮)……. હમકા ઓઢાવે ચાદરિયારે, ચલતી-

                     (૨૧૯)……. હમારે ગુરૂ મિલે બ્રહ્મજ્ઞાની,

                     (૨૨૦)……. હરિકા ભજન કરૂંગા બે, જમસે ખુબ-

                     (૨૨૧)……. હરિજન ચાર વરણસે ઊંચા.

                     (૨૨૨)……. હંસા પ્યારે સરવર તજિ કહાં જાય.

 

                     (૧-૩૧)…… શ્રી ધર્મદાસને ઉપદેશ.

                  

                   ૐ       ૐ       ૐ

 

 

કબીર વાણી

 

હમ કછુ પક્ષપાત નહિ રાખી,

સબ જીવનકે હિતકી ભાખી.

       કબીરજી કહે, હું કોઈ પણ વાતનો પક્ષપાત રાખ્યા વિના, જે કહું છું તે સર્વ જીવના ભલા માટે કહું છું.

સંત કબીરકે વચનકો, પ્રગટ કરૂં અબ સોય,

જો વાંકો નિજ વાચહિ, બુદ્ધિ નિર્મલ હોય.

       ધર્મદાસ કહે, સંત કબીરનાં આ વચનો હું પ્રગટ કરૂં છું, જે કોઈ વાંચી તેના પર મનન કરશે, તેની બુદ્દિ નિર્મલ થશે.

 

ૐ       ૐ       ૐ